IX Zgromadzenie Ogólne ZPP

Zdaniem wielu samorządowców, ustawa o restrukturyzacji zakładów opieki zdrowotnej z maja 2002 r. nie tylko nie pomogła szpitalom, ale wręcz im zaszkodziła.

– Samodzielne zakłady opieki zdrowotnej zaciągały pożyczki na korzystnych warunkach, ale pożyczone pieniądze trzeba przecież zwrócić i trzeba także ponieść koszty zaciągniętej pożyczki – powiedział Ludwik Węgrzyn, prezes związku Powiatów Polskich i starosta bocheński.

 

Zgromadzenie Związku Powiatów Polskich przyjęło kilka stanowisk, w których delegaci odnieśli się do kwestii najważniejszych dla samorządów powiatowych.

Stanowisko w sprawie funkcjonowania powiatowej administracji zespolonej
Związek Powiatów Polskich oprotestował działania, podejmowane przez administrację rządową i parlamentarzystów, decentralizacji zmierzające do recentralizacji zadań publicznych. Zdanie samorządowców, osłabia to powiatową administrację zespoloną i prowadzi do budowy odrębnych administracji specjalnych, np. dla inspekcji nadzoru budowlanego czy geodezji.
Zdaniem samorządowców, nie ma dziś możliwości powrotu do Polski branżowej oraz tworzenia struktur, znajdujących się poza kontrolą społeczną. Nie można też demontować ustroju samorządowego, którego wprowadzenie było jednym z warunków zaakceptowania członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Najważniejszym postulatem delegatów jest powrót do pierwotnych założeń, tj. przywrócenie w skład powiatowej administracji zespolonej inspekcji sanitarnej i weterynaryjnej oraz Policji.

Stanowisko w sprawie finansowania dróg powiatowych
Zgromadzenie stanowczo oprotestowało dotychczasowy sposób traktowania dróg powiatowych (brak zainteresowania rządu drogami zarządzanymi przez samorządy terytorialne, system finansowania dróg nie gwarantujący odpowiednich środków na zarządzanie nimi, zaniedbania w zakresie regulacji prawa własności nieruchomości zajętych pod drogi oraz stan prawny nie sprzyjający procesom porządkowania kategorii dróg i ich zarządców).
Uznano, że konieczne jest podjęcie działań, z których najważniejsze, to:
– zmiana zasad finansowania dróg samorządowych,,
– znowelizowanie ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego
w kierunku uzyskiwania przez samorządy terytorialne środków na finansowanie infrastruktury drogowej z Krajowego Funduszu Drogowego,
– umożliwienie finansowania inwestycji drogowych na odcinkach dróg krajowych przebiegających przez miasta na prawach powiatu z Krajowego Funduszu Drogowego
– dofinansowanie budowy, modernizacji lub remontów: dróg łączących miasta na prawach powiatu oraz miasta będące siedzibami powiatów
z węzłami drogowymi na autostradach i drogach krajowych oraz strategicznych dla kraju obiektów inżynieryjnych oraz przepraw promowych w ciągu dróg powiatowych
i gminnych,
– zagwarantowanie możliwości uzyskania przez powiaty i gminy zaliczek na poczet realizacji drogowych projektów inwestycyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych.


Stanowisko w sprawie warunków funkcjonowania i zadań powiatowych urzędów pracy
Zgromadzenie ZPP uznało, że bardzo trudna sytuacja finansowa i kadrowa powiatowych urzędów pracy oraz niedostatek powierzchni biurowej i wyposażenia w tych placówkach, to wystarczające powody, żeby pilnie wprowadzić systemowe zmiany tej niekorzystnej sytuacji.
Zdaniem samorządowców, przede wszystkim należy uregulować zasady finansowania powiatowych urzędów pracy oraz zakończyć trwający blisko sześć lat proces przekazywania mienia i określić standardy zatrudnienia. W tym kontekście, wyrażono niezadowolenie z powodu ustalenia powiatowym urzędom pracy zbyt niskiego limitu 7 proc. środków Funduszu Pracy na kontynuację zatrudnienia pracowników po robotach publicznych.
Uznano, że – aby usprawnić pracę powiatowych urzędów pracy – należy też wprowadzić zmiany
w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w kierunku odciążenia urzędów pracy z realizacji obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku oraz przywrócenia zapisu umożliwiającego organizację robót publicznych w jednostkach organizacyjnych powiatu (z wyłączeniem samych powiatowych urzędów pracy).


Stanowisko w sprawie mechanizmów wdrażania funduszy strukturalnych
Zdaniem delegatów Zgromadzenia ZPP, dotychczasowy system wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce nie sprawdza się, jest przeregulowany i zbiurokratyzowany oraz koncentruje się na szczegółowych rozwiązaniach, ograniczając autonomię projektodawców w stopniu przewyższającym standardy unijne. System ten ogranicza także dostępność do środków unijnych samorządom powiatowym, które wykazały się sprawnością działania i dużymi możliwościami w sięganiu po pieniądze unijne.
Nie zgadzając się z takim marginalizowaniem powiatów, Zgromadzenie postuluje m.in., aby zwiększony został strumień finansowy funduszy unijnych kierowany do programów i projektów lokalnych oraz żeby powiaty wpisane zostały jako beneficjenci w programach operacyjnych, w których przewidywane jest aplikowanie przez samorządy terytorialne. Samorządowy opowiadają się też za tym, żeby zagwarantowana została możliwość uzyskania przez powiaty zaliczek na poczet realizacji projektów inwestycyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych.


Stanowisko – Raport „Sprawy istotne dla funkcjonowania samorządu powiatowego”

1. Zasady finansowania domów pomocy społecznej i placówek opiekuńczo – wychowawczych
Związek Powiatów Polskich postuluje wprowadzenie zmian zasad kierowania pensjonariuszy do domów pomocy społecznej oraz zasad finansowania tych placówek. Dzięki temu zmniejszy się liczba niewykorzystanych miejsc oraz łatwiej i szybciej zakończone zostanie zbudowanie sieci domów pomocy społecznej.
Równie trudna sytuacja panuje w placówkach opiekuńczo – wychowawczych, które od 2005 r. finansowane są z udziałów w podatkach dochodowych od osób fizycznych.
Zdaniem samorządowców, konieczne jest pilne wypracowanie przez Ministerstwo Polityki Społecznej modelu funkcjonowania systemu opieki i pomocy społecznej w Polsce.

2. Realizacja zadań wynikających z ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia Zdaniem Zgromadzenia ZPP, konieczna jest zmiana zapisów w ustawie z 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, które zapewniają realizację praw nabytych przez podmioty w zakresie wypłaty miesięcznego ekwiwalentu za wyłączenie gruntów z upraw rolnych i prowadzenie uprawy leśnej.
W ustawie tej nie rozstrzyga się jednoznacznie m.in. kwestii wskazania organu właściwego do wypłaty ekwiwalentu i o wstrzymaniu jego wypłaty. Starostowie są związani wydanymi decyzjami o stwierdzeniu prowadzenia przez właściciela gruntu uprawy leśnej, a konsekwencją tych decyzji jest odpowiedzialność odszkodowawcza w przypadku nie wypłacania ekwiwalentów.

3. Propozycje zasad rozdziału Funduszu Leśnego
Związek Powiatów Polskich sprzeciwia się propozycjom Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w sprawie określenia zasad rozdziału Funduszu Leśnego. Chodzi tu przede wszystkim o pogląd, że starosta jest w całości odpowiedzialny za realizację zalesień na gruntach nie stanowiących własności Skarbu Państwa – jest on nie tylko głównym organizatorem zalesień finansowanych Funduszu Leśnego, ale także ponosi współodpowiedzialność finansową za to zadanie.
Samorządowy nie akceptują tego uważając, że stworzenie zasad rozdziału środków Funduszu Leśnego i jego obsługa leżą po stronie Lasów Państwowych, które dla realizacji rocznego planu zalesienia gruntów nie stanowiących własności Skarbu Państwa, winny zasięgać opinii właściwych organów administracji samorządowych odpowiadających za gospodarkę przestrzenną.

4. Propozycja zmiany organu podatkowego w odniesieniu do podatku leśnego.
Związek Powiatów Polskich po szczegółowym przeanalizowaniu zasad naliczania i pobierania podatku leśnego stanowiącego dochód własny gminy uważa, że zasadnym jest, aby podatek leśny stanowił dochód samorządów powiatowych.

5. Udział powiatowego samorządu terytorialnego w realizacji Integrującej Platformy Elektronicznej.
Związek Powiatów Polskich jest zainteresowany budową zinformatyzowanych lokalnych systemów informacji o terenie, dostarczających pełnych, danych o gruntach i budynkach oraz sprzeciwia się próbom centralizacji prowadzenia ewidencji gruntów i budynków. Samorządowy oczekują ustawowych regulacji instytucji katastru, która we współczesnych uwarunkowaniach skupi się na ochronie stanu posiadania właścicieli nieruchomości oraz -w ścisłym współdziałaniu z instytucją ksiąg wieczystych – zabezpieczy należycie obrót nieruchomościami.

6. Regulacja stanu mienia powiatu.
ZPP opowiada się za uregulowaniem kwestii mienia samorządów powiatowych. Dotyczy to przede wszystkim powiatów, w których w momencie uruchamiania reformy administracji publicznej nie funkcjonowały urzędy rejonowe, prowadzących szkoły leśne, dochodzących swoich praw o majątek powiatowych urzędów pracy.


7. Funkcjonowanie administracji nadzoru budowlanego.
Zgodnie z istniejącym stanem prawnym podstawowym organem kontroli jest powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, a jego narzędziem – inspektorat, administracja specjalna, scalona organizacyjnie z samorządem powiatowym. Merytorycznie nadzór budowlany jest scentralizowany, hierarchicznie podlegając inspektorowi wojewódzkiemu, którego zwierzchnikiem jest z kolei Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Odpowiedzialność samorządu polega na tworzeniu warunków funkcjonowania podstawowego szczebla tej inspekcji, na co otrzymuje on dotacje, które są zdecydowanie niewystarczające. Nadzór budowlany działa dziś przez cały rok tylko dlatego że samorządy powiatów i miast na prawach powiatu w znaczącym stopniu dofinansowują działalność inspektoratów i je doposażają.
ZPP postulujemy, więc o przeznaczenie wyższych środków na funkcjonowanie inspekcji nadzoru budowlanego, adekwatnych do skali realizowanych przez nią zadań. Uważa też za konieczne określenie jednolitych standardów wykonywania nadzoru budowlanego.

W Stanowisku tym, delegaci Zgromadzenia ZPP odnieśli się również do kwestii konsekwencji dla powiatów z tytułu obciążenia starostów zadaniami prowadzenia obserwacji terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi i terenów, zabezpieczenia środków na przeciwdziałanie zagrożeniu pandemii ptasiej grypy oraz uzupełnienia środków finansowych dla powiatów z tytułu poniesienia zwiększonych kosztów na zimowe utrzymanie dróg i pozimowe naprawy cząstkowe, a także prowadzenia audytu wewnętrznego przez jednostki samorządu terytorialnego i udziału powiatów górniczych w opłacie eksploatacyjnej, wsparcia dla szkolnictwa zawodowego