Rodziny zastępcze

Rodziny zastępcze

Dziecku pozbawionemu częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej powiat zapewnia opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej.

Do rodzin zastępczych trafiają dzieci:
- z placówek opiekuńczo – wychowawczych;
- z rodzin niewydolnych wychowawczo i niezaradnych życiowo;
- z rodzin dotkniętych zjawiskiem patologii społecznej (np. zespół uzależnień od alkoholu rodzica/rodziców biologicznych);
- których rodzice są chorzy psychicznie lub weszli w konflikt z prawem; 
 - sieroty naturalne.
 
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki
i wychowania przez rodziców. Sprawowana jest w formie rodzinnej i instytucjonalnej.

Piecza zastępcza zapewnia:
- pracę z rodziną, która umożliwia powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe, dąży do przysposobienia dziecka;
- przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia;
- przygotowanie do pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki;
nawiązywania i podtrzymywania bliskich,  osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami;
- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno- rekreacyjnych.
 
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.
W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w zakresie rodzin zastępczych pracuje według następujących aktów prawnych:      
- Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r.  (Dz. U. z 2013r. poz. 135 ze zm.);
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. ( Dz. U. z 2013r., poz.182 ze zm.)
- Uchwała NR XVII/143/2012 Rady Powiatu z Tucholi z dnia 27 kwietnia 2012r. w sprawie określenia szczegółowych warunków umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstąpienia od ustalenia opłaty za pobyt dziecka oraz osoby pełnoletniej w instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej ;
- Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie,  kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2012r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 czerwca 2011r. w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie wzoru zaświadczenia kwalifikacyjnego (Dz. U. Nr 272, poz. 1609).

Na podstawie artykułu 39 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
z dnia 9 czerwca 2011r. formami rodzinnej pieczy zastępczej są:
- rodzina zastępcza spokrewniona tzn. tworzona przez dziadków lub rodzeństwo dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej;
- rodzina zastępcza niezawodowa tzn. tworzona przez osoby inne niż dziadkowie lub rodzeństwo dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej;
- rodzina zastępcza zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna;
- rodzinny dom dziecka.

Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę
i wychowanie, tj:
- traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
- zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
- zapewniają kształcenie, wyrównanie braków rozwojowych i szkolnych;
- zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
- zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.
 
Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka współpracują z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
 
Rodzinę zastępczą lub rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy zastępczej.
 
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom. które:
- Dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
- Nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
- Wypełniają obowiązek alimentacyjny- w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
- Nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
- Są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- Przebywają na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
- Zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb, w tym:

• rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
• właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
• wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Rodziną zastępczą niezawodową lub zawodową oraz prowadzenie nie może być osoba, która były skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka są obowiązani posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora pieczy zastępczej.

Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, nie niższe niż kwota:
- 660 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w spokrewnionej rodzinie zastępczej;
- 1000 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka.

Rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2000 zł miesięcznie.
Rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż kwota 2600 zł miesięcznie.
 
Pomoc osobom pełnoletnim, opuszczającym rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo – terapeutyczną.

Osoba pełnoletnia opuszczająca rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo – terapeutyczną jest objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem.

Usamodzielnianym wychowankom udziela się pomocy:

• pieniężnej na kontynuowanie nauki,
• pieniężnej na usamodzielnienie,
• na zagospodarowanie,
• w uzyskaniu zatrudnienia,
• w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych.

Pomoc na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie przysługuje osobie usamodzielnianej, która przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej 3 lat
(w przypadku osób opuszczających rodzinę zastępczą spokrewnioną) lub przez okres co najmniej 1 roku (w przypadku osób opuszczających rodzinę zastępczą niezawodową, zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo – terapeutyczną).

Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki, w wysokości nie mniej niż 500 zł miesięcznie, przysługuje osobom usamodzielnianym, jeżeli kontynuują naukę w szkole, uczelni, zakładzie kształcenia nauczycieli, na kursach lub u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego. Pomoc jest przyznawana na czas nauki, nie dłużej jednak niż do 25 roku życia.

Pomoc pieniężna na usamodzielnienie jest przyznawana na zaspokojenie ważnej potrzeby życiowej osoby usamodzielnianej. Przysługuje usamodzielnianym wychowankom, których dochód nie przekracza 1.200 zł. Wysokość jednorazowego świadczenia z tytułu usamodzielnienia uzależniona jest od formy opieki zastępczej, z której wychowanek korzystał, oraz od długości okresu przebywania dziecka poza rodziną w danej formie opieki zastępczej.
- W przypadku gdy osoba usamodzielniana opuszcza rodzinę spokrewnioną z dzieckiem, kwota pomocy pieniężnej na usamodzielnienie wynosi 3.300 zł.
- W przypadku osób opuszczających rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo – wychowawczą, wysokość pomocy na usamodzielnienie wynosi:
6.600 zł – dla osób przebywających w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,
3.300 zł – dla osób przebywających w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,
1.650 zł – dla osób przebywających w pieczy zastępczej przez okres od 1 roku do 2 lat.

Pomoc na zagospodarowanie jest przyznawana jednorazowo, w szczególności na materiały potrzebne do przeprowadzenia remontu, wyposażenia mieszkania, pomoce naukowe, sprzęt rehabilitacyjny lub mogący służyć do podjęcia zatrudnienia. Przysługuje usamodzielnianym wychowankom, których dochód nie przekracza 1.200 zł, w wysokości nie niższej niż 1.500 zł (3.000 zł - w przypadku pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności).


Osoba usamodzielniana zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie
i integrację ze środowiskiem poprzez pracę socjalną, a także pomocą:

• pieniężną na usamodzielnienie;
• pieniężną na kontynuowanie nauki;
  
• w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;
• w uzyskaniu zatrudnienia;
• na zagospodarowanie – w formie rzeczowej;

Prawo do pomocy ma osoba, która w danej formie opieki przebywała co najmniej rok.


Pomoc ta wynosi do 300% podstawy. Jest ona równa tej kwocie w przypadku usamodzielnianych wychowanków niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym lub znacznym.


Pomoc ta przyznawana na dany rok nauki w wysokości 30% podstawy miesięcznie - obecnie 494,10 zł może być świadczona w sytuacji kontynuowania nauki na poziomie gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły ponadpodstawowej lub wyższej, nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia.