TRYB ZAKŁADANIA STOWARZYSZEŃ

JAK ZAŁOŻYĆ STOWARZYSZENIE?

Podstawa prawna:

• Ustawa z dn. 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 1989 r., Nr 20, poz. 104 z późn. zm.) 
•  Ustawa z dn. 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
• Ustawa z dn. 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 769 z późn. zm.)
• Ustawa z dn. 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.296 z późn. zm.) 
•  Ustawa z dn. 14 grudnia 2001 r. Ustawa o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. z 2002 r. Nr 1 poz. 2 ). 
• Ustawa z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873).

STOWARZYSZENIE ZWYKŁE

Stowarzyszenie może działać jako stowarzyszenie zwykłe (art. 40-43 ustawy prawo o stowarzyszeniach). Mogą je utworzyć co najmniej 3 osoby. Uchwalają one nazwę, cele, określają regulamin działalności (pełni taką rolę jak statut w stowarzyszeniu zarejestrowanym), siedzibę i wybierają swojego przedstawiciela, który będzie reprezentował stowarzyszenie. Następnie zgłaszają (pisemnie) utworzenie stowarzyszenia do organu nadzorującego (zwykle jest to wydział spraw obywatelskich w starostwie powiatowym, właściwym ze względu na przyszłą siedzibę). Stowarzyszenie zwykłe może rozpocząć działalność, jeśli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia zwykłego, w starostwie powiatowym nie zostanie wydany zakaz jego działalności (np. z powodu niezgodności regulaminu z przepisami prawa).

Stowarzyszenie zwykłe nie może (art. 42):

• powoływać swoich oddziałów terenowych,
• łączyć się w związki stowarzyszeń, 
• zrzeszać osób prawnych, 
• prowadzić działalności gospodarczej,
• przyjmować darowizn, spadków, zapisów, otrzymywać dotacji, korzystać z ofiarności publicznej.

 Taka formuła utworzenia stowarzyszenia jest prosta, ale powstałe stowarzyszenie zwykłe ma ograniczone możliwości podejmowania czynności prawnych. Mówiąc językiem prawnym – stowarzyszenie zwykłe nie jest podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego (nie ma zdolności prawnej) oraz nie ma zdolności do czynności prawnych. Za zobowiązania związane z działalnością stowarzyszenia odpowiadają całym swoim majątkiem ci członkowie stowarzyszenia, którzy je zaciągnęli.

Jednak stowarzyszenie zwykłe jest organizacją społeczną – oznacza to, że ma zdolność sądową, czyli może występować przed sądem jako strona, w sprawach związanych z celami zapisanymi w swoim regulaminie (art. 64 k.p.c.).

Organem nadzoru dla stowarzyszenia zwykłego, tak jak dla stowarzyszenia zarejestrowanego, jest starosta (lub prezydent miasta, jeśli stowarzyszenie ma siedzibę w mieście na prawach powiatu).

STOWARZYSZENIE ZAREJSTROWANE

W zależności od tego jakiego rodzaju działalność chcemy prowadzić, warto pomyśleć o założeniu stowarzyszenia zarejestrowanego. Formalności z tym związane nie są tak bardzo skomplikowane, chociaż trzeba pamiętać, że nie ominie nas kilka wizyt w urzędach.

Szczególnym rodzajem stowarzyszeń są stowarzyszenia kultury fizycznej, działające w oparciu o przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. 10.127.857) i nie prowadzące działalności gospodarczej, które to stowarzyszenia nie podlegają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, lecz są rejestrowane przez starostów.

Jeśli zdecydujemy się na rejestrację stowarzyszenia – warto też skontaktować się z organizacją działającą blisko siedziby zakładanego stowarzyszenia. Być może będzie ona w stanie udzielić praktycznych rad, także odnośnie rejestracji.

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady tworzenia i działalności stowarzyszeń jest ustawa z dn. 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Koniecznie zapoznajmy się z nią przed przystąpieniem do zakładania stowarzyszenia.

Zarówno stowarzyszenie, jak i fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Ustawodawca w sposób uprzywilejowany potraktował fundacje, ponieważ zwolnił je z wszelkich opłat sądowych, związanych z wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego niezależnie od tego, czy wnoszą one o rejestrację tylko w rejestrze organizacji społecznych, czy również w rejestrze przedsiębiorców. Stowarzyszenia natomiast, od dnia 29 czerwca 2003 r., zostały zwolnione z opłat sądowych, związanych z wpisem do rejestru stowarzyszeń. Nadal jednak stowarzyszenia chcące prowadzić działalność gospodarczą muszą ponieść koszty rejestracji w rejestrze przedsiębiorców, a także ogłoszenia tego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Również uzyskanie statusu organizacji pożytku publicznego wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów ogłoszenia informacji o wpisie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Opracowania i publikacje, w których można znaleźć wzory pism związanych z rejestracją stowarzyszenia (np. statut, uchwały, protokół z zebrania założycielskiego):

• Izdebski H., „Fundacje i stowarzyszenia. Komentarz, orzecznictwo, skorowidz”, Oficyna Wydawnicza Transit, Warszawa 2001.
• Suski P, „Stowarzyszenia w prawie polskim”, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002.
• Sztekier-Łabuszewska M., Dzbeńska M., „Zakładamy stowarzyszenie”, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, Warszawa 2002.
  

KTO MOŻE TWORZYĆ STOWARZYSZENIA?

Stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie, tworzone w celach niezarobkowych (art. 2 ust. 1 ustawy prawo o stowarzyszeniach). Swoją pracę opiera na działalności społecznej swoich członków – z tym, że do pracy w stowarzyszeniu może zatrudnić pracowników (art. 2 ust. 3).

Prawo tworzenia stowarzyszeń mają obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione) i nie są pozbawieni praw publicznych (art. 3 ust. 1).

• Małoletni poniżej 16 lat może należeć do stowarzyszenia, jeśli wyrażą na to zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice), nie może jednak korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego. Natomiast małoletni w wieku 16-18 lat, mający ograniczoną zdolność do czynności prawnych, może należeć do stowarzyszenia oraz korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego, ale w składzie Zarządu danego stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.
• Cudzoziemiec, nie mający zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy, mający zameldowanie w naszym kraju, mogą tworzyć stowarzyszenia zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich (art. 4).

 Osoba prawna może być tylko członkiem wspierającym stowarzyszenia (art. 10 ust. 3). Ustawa nie określa jednak szczegółowo, na czym polega „bycie członkiem wspierającym stowarzyszenia” – powinien to regulować statut (oczywiście nie może być sprzeczny z ustawą).
Stowarzyszenia, w liczbie, co najmniej 3, mogą założyć związek stowarzyszeń. Założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne, z tym, że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami wspierającymi (art. 22 ust. 1).

Rejestracja w sądzie (KRS) (60kB)

STATUT STOWARZYSZENIA (24kB)

ZEBRANIE ZAŁOŻYCIELSKIE STOWARZYSZENIA (43kB)

REGON, NIP, KONTO BANKOWE (22kB)

Załączniki

Informacje

Rejestr zmian